Anayasa Mahkemesi 2014/4704 numaralı ve 01.02.2018 tarihli Bireysel Başvuru kararı ile hukuka aykırı arama neticesinde elde edilen delillerle kurulan mahkumiyet hükmünün adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine yönelik çok önemli bir karara imza atmıştır.
\r\n\r\nKararda özetle; başvurucunun iki polis memurunun yanına yaklaşarak uyuşturucuya ihtiyaçları olup olmadığını sorması, polis memurlarının başvurucu ile birlikte konuta gitmek suretiyle konutta bulunan uyuşturucu maddeye el konulduğu, uyuşturucu maddelerin muhafaza altına alındıktan yaklaşık on sekiz saat sonra durumun Cumhuriyet Savcısına bildirildiği, bunun üzerine olaydan on sekiz saat sonra tutanak tutulduğu ve tutanakta 'başvurucunun polis memurlarına yaklaşarak uyuşturucu satma teklifinde bulunduğu ve polislerin daha fazla uyuşturucuya ulaşmak düşüncesiyle başlangıçta alıcı gibi hareket ettikleri, evden hassas terazi, çok sayıda uyuşturucu hap, değişik miktarlarda kokain ve eroin maddesi ele geçirildiği'nin ifade edildiği belirtilmiştir. Kararda devamla, polis memurları hakkında yakaladıkları uyuşturucu maddelerle ilgili yasal işlem yapmama karşılığında başvurucu ile anlaşöa yaptığı gerekçesiyle rüşvet ve irtikap suçlarından ve konut dokunulmazlığını ihlal ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından mahkumiyet hükmü kurulduğundan bahsedilmektedir.
\r\n\r\nBireysel başvuru kararında, başvurucunun ele geçirilen bu deliller neticesinde hakkında uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti yapmak suçundan dava açıldığı ve bu kararın da kesinleştiği belirtilmekle; hukuka aykırı deliller sonucu kurulan mahkumiyet hükmünün Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.
\r\n\r\nEsas Dair İnceleme Hususunda; AYM'nin emsal teşkil etmesi gereken değerlendirmelerine yer vermek gerekmektedir.
\r\n\r\nAYM, esasa dair yaptığı incelemede, konutta yapılan aramanın 5271 sayılı kanuna aykırılık teşkil ettiğini, kolluk görevlilerinin konutta arama yapmaları için hakim kararı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emri bulunmadığını, aramanın on sekiz saat sonra nöbetçi Cumhuriyet savcısına bildirildiğini ifade etmektedir.
\r\n\r\nBuna göre, derece mahkemesinin mahkumiyet hükmünün, belirleyici olarak hukuka aykırı arama sonucu elde edilen delillere dayandırıldığı muhakkaktır. AYM, mahkumiyet hükmünün esaslı ve belirleyici delilinin aramada ele geçirilen hassas terazi ve uyuşturucu maddeler olduğu, rüşvet ve irtikap suçundan mahkumiyet alan polis memurlarının ve başvurucunun uyuşturucu madde kullandığına dair beyanının 'uyuşturucu madde ticareti' suçunun sübutuna dair yeterli olmadığını değerlendirmiştir.
\r\n\r\nAnayasa Mahkemesi, sonuç olarak oy çokluğuyla 'belirli bir davaya ilişkin olarak delilleri değerlendirme yetkisi kural olarak yargılamayı yapan mahkemeye ait olmakla birlikte somut olayda, hukuka aykırı şekilde gerçekleştirilen arama sonucu elde edilen delillerin belirleyici delil olarak kullanılmasının bir bütün olarak yargılamanın hakkaniyetini zedelediği, aramanın icrasındaki "kanuna aykırılığın" yargılamanın bütünü yönünden adil yargılanma hakkını ihlal eder nitelikte olduğu kanaatine' varmakla başvurucunun Anayasa'nın 36. maddesi ile güvence altına alınan adil yargılama hakkı kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmetmiştir.
\r\n\r\nAnılan Bireysel Başvuru kararına aşağıdaki linkten ulaşılabilir:
\r\n
https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2014/4704
\r\n","author":"Av. Nurgül Öztürk","createdAt":1525099412485,"isDeleted":false,"urlName":"hukuka-aykiri-arama-sonucu-elde-edilen-delillerin-mahkumiyet-hukmune-esas-alinmasi-adil-yargilanma-hakkinin-ihlalidir","publishedAt":1525099414936,"id":"5ae72b948c29a8f370a0ac4d"},{"category":{"id":"5a8f0a5b40184f630dac55a6","name":"Hukuki İncelemeler"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"Güncel Değişiklikler Işığında Adi Konkordato-2","listImage":{"n":"O1XGL_1516781948_6216.jpg","sn":"73f38b00-4c77-11e8-99cb-e79427cc5d35.jpg","s":44990,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"Dosyayı teslim alan komiser kesin mühlet içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade eder. Konkordato komiserinin; konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunma, borçlunun faaliyetlerine nezaret etme, kanun ile kendisine verilen görevleri yapma, mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunma, alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirme, talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel malî durumu hakkında bilgi verme, mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirme görevleri vardır. Komiserin konkordatoya ilişkin işlemleri ile ilgili şikayetler, asliye ticaret mahkemesi tarafından kesin olarak karara bağlanır. Alacaklılar kurulu, komiserin faaliyetlerine nezaret eder; komisere tavsiyelerde bulunabilir ve kanunun öngördüğü hâllerde mahkemeye görüş bildirir. Alacaklılar kurulu komiserin faaliyetlerini yeterli bulmazsa, mahkemeden komiserin değiştirilmesini gerekçeli bir raporla isteyebilir. Mahkeme bu talep hakkında borçluyu ve komiseri dinledikten sonra kesin olarak karar verir.
\r\n\r\nKonkordato talebi ile amaçlanan iyileşmenin, kesin mühletin sona ermesinden önce gerçekleştiğinin komiserin yazılı raporuyla mahkemeye bildirilmesi üzerine mahkemece resen, kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine karar verilir. Bu karar, ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir.
\r\n\r\nMahkeme, bu madde kapsamında kesin mühletin kaldırılmasına karar vermeden önce borçlu ve varsa konkordato talep eden alacaklı ve alacaklılar kurulunu duruşmaya davet eder; diğer alacaklıları ise gerekli görürse davet eder.
\r\n\r\nİflâsa tabi borçlu bakımından, kesin mühletin verilmesinden bir takım durumların gerçekleşmesi hâlinde komiserin yazılı raporu üzerine mahkeme kesin mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflâsına resen karar verir. Borçlunun malvarlığının korunması için iflâsın açılması gerekiyorsa, konkordatonun başarıya ulaşamayacağı anlaşılıyorsa, borçlu, 297 nci maddeye aykırı davranır veya komiserin talimatlarına uymazsa, borca batık olduğu anlaşılan bir sermaye şirketi veya kooperatif, konkordato talebinden feragat ederse; mahkeme kesin mühlet kararını kaldırarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına re’sen karar verir.
\r\n\r\nMahkeme, re’sen karar vermeden önce borçlu ve varsa konkordato talep eden alacaklı ve alacaklılar kurulunu duruşmaya davet eder; diğer alacaklıları ise gerekli görürse davet eder.
\r\n\r\nAlacaklılar, komiser tarafından yapılacak ilânla, ilân tarihinden itibaren onbeş gün içinde alacaklarını bildirmeye davet olunur. Ayrıca, ilânın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir. İlânda, alacaklarını bildirmeyen alacaklıların bilançoda kayıtlı olmadıkça konkordato projesinin müzakerelerine kabul edilmeyecekleri ihtarı da yazılır.
\r\n\r\nKomiser, borçluyu iddia olunan alacaklar hakkında açıklamada bulunmaya davet eder. Komiser, alacakların varit olup olmadığı hakkında borçlunun defterleri ve belgeleri üzerinde gerekli incelemelerde bulunarak bunların neticesini vereceği raporda belirtir.
\r\n\r\nKonkordato projesinin hazırlanması, alacakların bildirilmesi ve tahkiki tamamlandıktan sonra komiser, yapacağı yeni bir ilânla alacaklıları, konkordato projesini müzakere etmek üzere toplanmaya davet eder. Toplantı günü ilândan en az on beş gün sonra olmak zorundadır. İlanda alacaklıların, toplantıdan önceki yedi gün içinde belgeleri inceleyebilecekleri de bildirilir. Ayrıca, ilânın birer sureti adresi belli olan alacaklılara posta ile gönderilir.
\r\n\r\nKomiser alacaklılar toplantısına başkanlık eder ve borçlunun durumu hakkında bir rapor verir. Borçlu gerekli açıklamaları yapmak üzere toplantıda hazır bulunmaya mecburdur.
\r\n\r\nKonkordato projesi;
\r\n\r\n1-) Kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya
\r\n\r\n2-) Kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini,
\r\n\r\naşan bir çoğunluk tarafından imza edilmiş ise kabul edilmiş sayılır.
\r\n\r\nOylamada sadece konkordato projesinden etkilenen alacaklılar oy kullanabilir. Alacakları rehinli olan imtiyazlı alacakların alacaklıları ve borçlunun eşi ve çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin anası, babası ve kardeşi alacak ve alacaklı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz. Rehinle temin edilmiş olan alacaklar, 298 inci madde uyarınca takdir edilen kıymet sonucunda teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılırlar. Çekişmeli veya geciktirici koşula bağlı yahut belirli olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne oranda katılacağına mahkeme karar verir. Şu kadar ki bu iddialar hakkında ileride mahkemece verilecek hükümler saklıdır. Konkordato projesinin müzakereleri sonucunda oluşturulan konkordato tutanağı, kabul ve ret oylarını içerecek şekilde derhâl imza olunur. Toplantının bitimini takip eden yedi gün içinde gerçekleşen iltihaklar da kabul olunur. Komiser, iltihak süresinin bitmesinden itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi eder.
\r\n\r\nKomiserin gerekçeli raporunu ve dosyayı tevdi alan mahkeme, konkordato hakkında karar vermek üzere yargılamaya başlar. Mahkeme, komiseri dinledikten sonra kısa bir zamanda ve her hâlde kesin mühlet içinde kararını vermek zorundadır. Karar vermek için tayin olunan duruşma günü, ilân edilir. İtiraz edenlerin, itiraz sebeplerini duruşma gününden en az üç gün önce yazılı olarak bildirmek kaydıyla duruşmada hazır bulunabilecekleri de ilâna yazılır. Konkordato hakkında yapılan yargılamada kesin mühlet içinde bir karar verilemeyeceği anlaşılırsa; mahkeme, gerekli görürse komiserden gerekçeli bir rapor da alarak, karar verilinceye kadar mühlet hükümlerinin devamına karar verebilir. Bu süre altı aydan fazla olamaz.
\r\n\r\nYapılan alacaklılar toplantısında ve iltihak süresi içinde verilen oylarla kabul edilen, konkordato projesinin tasdiki aşağıdaki şartların gerçekleşmesine bağlıdır:
\r\n\r\n1-) Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması; malvarlığının terki suretiyle konkordatoda paraya çevirme hâlinde elde edilen hasılat veya üçüncü kişi tarafından teklif edilen tutarın iflâs yoluyla tasfiye hâlinde elde edilebilecek bedelden fazla olacağının anlaşılması.
\r\n\r\n2-) Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması (bu kapsamda mahkeme, borçlunun beklenen haklarının dikkate alınıp alınmayacağını ve alınacaksa ne oranda dikkate alınacağını da takdir eder).
\r\n\r\n3-) Konkordato projesinin 302 nci maddede öngörülen çoğunlukla kabul edilmiş bulunması.
\r\n\r\n4-) Alacaklıları rehinli olan imtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması.
\r\n\r\n5-) Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması.
\r\n\r\nMahkeme konkordato projesini yetersiz bulursa kendiliğinden veya talep üzerine gerekli gördüğü düzeltmenin yapılmasını isteyebilir.
\r\n\r\nKonkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir. Kararda, tasdik edilen konkordatonun yerine getirilmesini sağlamak için gerekli gözetim, yönetim ve tasfiye tedbirlerini almakla görevli bir kayyım tayin edilebilir. Bu takdirde kayyım, borçlunun işletmesinin durumu ve proje uyarınca borçlarını ödeme kabiliyetini muhafaza edip etmediği konusunda iki ayda bir tasdik kararını veren mahkemeye rapor verir; alacaklılar bu raporu inceleyebilirler. Tasdik kararı mahkemece ilân olunur.
\r\n\r\nKonkordato tasdik edilmezse mahkeme konkordato talebinin reddine karar verir ve bu karar ilân edilerek ilgili yerlere bildirilir. Borçlunun iflâsa tabi şahıslardan olması ve doğrudan doğruya iflâs sebeplerinden birinin mevcut olması hâlinde mahkeme, borçlunun iflâsına resen karar verir.
\r\n\r\nKonkordato hakkında verilen karara karşı borçlu veya konkordato talep eden alacaklı, kararın tebliğinden; itiraz eden diğer alacaklılar ise tasdik kararının ilânından itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesi kararına karşı on gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir. Ayrıca; alacakları itiraza uğramış olan alacaklılar, tasdik kararının ilânı tarihinden itibaren bir ay içinde dava açabilirler.
\r\n\r\nKonkordato, tasdik kararıyla bağlayıcı hâle gelir. Tasdik edilen konkordato projesinde konkordatonun, tasdik kararının kesinleşmesiyle bağlayıcı hâle geleceği de kararlaştırılabilir; bu takdirde mühletin etkileri, kanunda öngörülen istisnalar saklı kalmak kaydıyla konkordatonun bağlayıcı hâle geldiği tarihe kadar devam eder. Bağlayıcı hâle gelen konkordato, konkordato talebinden önce veya komiserin izni olmaksızın mühlet içinde doğan bütün alacaklar için mecburidir. Rehinli olan imtiyazlı alacaklar, rehinli alacaklıların rehnin kıymetini karşılayan miktardaki alacakları ve amme alacakları hakkında yukarıdaki hüküm uygulanmaz.
\r\n\r\nKonkordatonun taraflar için bağlayıcı hâle gelmesi, geçici mühlet kararından önce başlatılmış takiplerde konulan ve henüz paraya çevrilmemiş olan hacizleri hükümden düşürür.
\r\n\r\na-)Kısmen Feshi:
\r\n\r\nKendisine karşı konkordato projesi uyarınca ifada bulunulmayan her alacaklı konkordato uyarınca kazanmış olduğu yeni hakları muhafaza etmekle birlikte konkordatoyu tasdik eden mahkemeye başvurarak kendisi hakkında konkordatoyu feshettirebilir. Fesih talebi üzerine verilecek hükmün tebliğinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir. Bölge adliye mahkemesi kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.
\r\n\r\nb-)Tamamen Feshi:
\r\n\r\nHer alacaklı, kötü niyetle sakatlanmış konkordatonun feshini tasdik kararını vermiş olan mahkemeden isteyebilir. Konkordatonun tamamen feshi kararı kesinleştiğinde durum ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir.
\r\n","author":"Stj. Av. Merve Şiyhan","createdAt":1525093656886,"isDeleted":false,"urlName":"guncel-degisiklikler-isiginda-adi-konkordato-2","publishedAt":1525093660295,"id":"5ae715188c29a8f370a0ac4c"},{"category":{"id":"5a8f0a5b40184f630dac55a6","name":"Hukuki İncelemeler"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"Güncel Değişiklikler Işığında Adi Konkordato-1","listImage":{"n":"O1XGL_1516781948_6216.jpg","sn":"27b2d250-4c77-11e8-99cb-e79427cc5d35.jpg","s":44990,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"ADİ KONKORDATO
\r\n\r\nKonkordato, hukuki terim itibariyle dürüst borçlunun önerip de en az üçte iki alacaklısının kabulü ve ticaret mahkemesinin onaması ile ortaya çıkan bir anlaşmayla, alacaklıların bir kısım alacaklarından vazgeçmesi ve borçlunun da bu anlaşmaya göre kabul edilen borcun belli yüzdesini, tamamını ya da daha fazlasını, kabul edilen vadede ödeyerek borcundan kurtulması anlamına gelmektedir.
\r\n\r\nKonkordatonun üç şekilde yapılması mümkündür: iflas içi konkordato, malvarlığının terki suretiyle konkordato ve adi konkordato.
\r\n\r\nİşbu yazı, değişen son kanuni düzenlemeler ışığında adi konkordatoyu incelemektedir.
\r\n\r\nAdi konkordato, iflasa tabi olan bir borçlunun iflasına karar verilmeden önce başvurabileceği konkordato türüdür.
\r\n\r\nBorçlarının vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir. İflas talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir. Yetkili ve görevli mahkeme; iflasa tabi olan borçlu için İİK. 154. Maddenin birinci veya ikinci fıkralarında yazılı yerdeki, iflasa tabi olmayan borçlu için yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’dir. Önceki kanun düzenlemesine göre icra hukuk mahkemesi görevli iken 28.02.2018 tarihli 7101 sayılı kanunla yapılan değişiklik neticesinde konkordoto teklifinde görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesi olmuştur. Borçlu, konkordato talebine İİK 286. Madde 1/a bendindeki bilgileri içeren konkordato ön projesi 1/b bendinde yer alan borçlunun mali durumunu gösterir belgeler, 1/c bendinde yer alan imtiyaz durumlarını gösteren liste 1/d bendine göre konkordato ile iflas durumunun karşılaştırmasını gösteren tablo 1/d bendine göre SPK veya ilgili diğer kurumlarca hazırlanan raporları eklemelidir. Bu madde uyarınca sunulan malî tabloların tarihi, başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün önce olabilir. Borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır.
\r\n\r\na-)Geçici Mühlet:
\r\n\r\nKonkordato mühleti, işlerinde doğrulukla hareket eden, özenli davranan, ancak buna rağmen mali durumu bozulan bir borçluya, henüz konkordato tasdik edilmeden, konkordatonun hükümlerinden yararlanabilme imkanı sağlar. Konkordato talebi üzerine mahkeme İİK. 286. Maddede belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde derhal geçici mühlet kararı verir ve 297. Maddenin ikinci fıkrasındaki haller de dahil olmak üzere, borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır. Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse, borçlunun 286. Maddede belirtilen belgeleri ve kayıtları mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması halinde geçici mühlet kararı verilir. Belge ve kayıtların süresinde ve eksiksiz olarak sunulmaması hâlinde geçici mühlet kararı verilmez ve alacaklının yaptığı konkordato talebinin de reddine karar verilir.
\r\n\r\nMahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir. Alacaklı sayısı ve alacak miktarı dikkate alınarak gerektiğinde üç komiser de görevlendirilebilir. Geçici mühlet üç aydır. Mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir, uzatmayı borçlu talep etmişse geçici komiserin de görüşü alınır. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.
\r\n\r\n291 inci ve 292 nci maddeler, geçici mühlet hakkında kıyasen uygulanır.
\r\n\r\nGeçici mühlet talebinin kabulü, geçici komiser görevlendirilmesi, geçici mühletin uzatılması ve tedbirlere ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.
\r\n\r\n- Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.
\r\n\r\nMahkemece geçici mühlet kararı, ticaret sicili gazetesinde ve Basın-İlan Kurumunun resmî ilân portalında ilân olunur ve ilanda ayrıca alacaklıların, ilândan itibaren yedi günlük kesin süre içinde dilekçeyle itiraz ederek konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hâl bulunmadığını delilleriyle birlikte ileri sürebilecekleri ve bu çerçevede mahkemeden konkordato talebinin reddini isteyebilecekleri belirtilir. Geçici mühletin uzatılmasına ve geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar da ilân olunur ve ilgili yerlere bildirilir.
\r\n\r\nb-)Kesin Mühlet:
\r\n\r\n-Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içinde verir.
\r\n\r\nKesin mühlet hakkında bir karar verilebilmesi için, mahkeme borçluyu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar ve mahkemece gerekli görülürse, beyanı alınmak üzere duruşmada hazır bulunur. Mahkeme yapacağı değerlendirmede, itiraz eden alacaklıların dilekçelerinde ileri sürdükleri itiraz sebeplerini de dikkate alır.
\r\n\r\nKonkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Bu kararla birlikte mahkeme, yeni bir görevlendirme yapılmasını gerektiren bir durum olmadığı takdirde geçici komiser veya komiserlerin görevine devam etmesine karar verir ve dosyayı komisere tevdi eder.
\r\n\r\nMahkemece, kesin mühlet kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla ayrıca bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir. Bu durumda alacakları, hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı olan alacaklı sınıfları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilir. Alacaklılar kurulu oluşturulurken komiserin de görüşü alınır. Alacaklılar kurulu her ay en az bir kere toplanır ve hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alır. Komiser bu toplantıda hazır bulunarak alınan kararları toplantıya katılanların imzasını almak suretiyle tutanağa bağlar. Alacaklı sayısı, alacak miktarı ve alacakların çeşitliliği dikkate alınarak alacaklılar kurulunun zorunlu olarak oluşturulacağı hâller ile alacaklılar kuruluna ilişkin diğer hususlar Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikte gösterilir.
\r\n\r\nGüçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilir. Borçlu da bu fıkra uyarınca uzatma talebinde bulunabilir; bu takdirde komiserin de görüşü alınır. Her iki hâlde de uzatma talebi kesin mühletin sonra ermesinden önce yapılır ve uzatma kararı vermeden önce, varsa alacaklılar kurulunun da görüşü alınır.
\r\n\r\nKesin mühlet verilmesine, kesin mühletin uzatılmasına ve kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararlar ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir.
\r\n\r\nKesin Mühletin sonuçları:
\r\n\r\na-Alacaklılar bakımından:
\r\n\r\nMühlet içinde borçlu aleyhine hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur, ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz, bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez. Alacakları rehinli olan imtiyazlı alacaklar için haciz yoluyla takip yapılabilir.
\r\n\r\nTasdik edilen konkordato projesi aksine hüküm içermediği takdirde kesin mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durur.
\r\n\r\nKonkordato mühletinin verilmesinden önce, müstakbel bir alacağın devri sözleşmesi yapılmış ve devredilen alacak konkordato mühletinin verilmesinden sonra doğmuş ise, bu devir hükümsüzdür.
\r\n\r\nKonusu para olmayan alacaklar, alacaklı tarafından, ona eşit kıymette para alacağına çevrilerek komisere bildirilir. Şu kadar ki borçlu, komiserin onayıyla taahhüdün aynen ifasını üstlenmekte serbesttir.
\r\n\r\nb-Rehinli alacaklılar bakımından:
\r\n\r\nMühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez.
\r\n\r\nc-Borçlu Bakımından:
\r\n\r\nBorçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Şu kadar ki, mühlet kararı verirken veya mühlet içinde mahkeme, bazı işlemlerin geçerli olarak ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verebilir. Borçlu, mahkemenin izni dışında mühlet kararından itibaren rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Aksi hâlde yapılan işlemler hükümsüzdür. Mahkeme bu işlemler hakkında karar vermeden önce komiserin ve alacaklılar kurulunun görüşünü almak zorundadır.
\r\n\r\nBorçlu bu kısıtlamalara yahut komiserin ihtarlarına aykırı davranırsa mahkeme, borçlunun malları üzerindeki tasarruf yetkisini kaldırabilir veya konkordato talebinin reddi ve iflasın açılması hükümleri çerçevesinde karar verir.
\r\n\r\nd-Sözleşmeler Bakımından:
\r\n\r\nSözleşmenin karşı tarafının konkordato projesinden etkilenip etkilenmediğine bakılmaksızın, borçlunun taraf olduğu ve işletmesinin faaliyetinin devamı için önem arz eden sözleşmelerde yer alıp da borçlunun konkordato talebinde bulunmasının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceğine, haklı fesih sebebi sayılacağına yahut borcu muaccel hâle getireceğine ilişkin hükümler, borçlunun konkordato yoluna başvurması durumunda uygulanmaz. Sözleşmede bu yönde bir hüküm bulunmasa dahi sözleşme, borçlunun konkordatoya başvurduğu gerekçesiyle sona erdirilemez. Borçlu, tarafı olduğu ve konkordatonun amacına ulaşmasını engelleyen sürekli borç ilişkilerini, komiserin uygun görüşü ve mahkemenin onayıyla herhangi bir zamanda sona erecek şekilde feshedebilir. Bu çerçevede ödenmesi gereken tazminat, konkordato projesine tabi olur. Hizmet sözleşmelerinin feshine ilişkin özel hükümler saklıdır.
\r\n","author":"Stj. Av. Merve Şiyhan","createdAt":1525093528947,"isDeleted":false,"urlName":"guncel-degisiklikler-isiginda-adi-konkordato-1","publishedAt":1525093532332,"id":"5ae714988c29a8f370a0ac4b"},{"category":{"id":"5a8f0a5b40184f630dac55a6","name":"Hukuki İncelemeler"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"Soybağının Kurulması Ve Reddi Davaları","listImage":{"n":"483f89abad62d624918cc61a9cb5182e.jpg","sn":"68d601e0-43d9-11e8-99cb-e79427cc5d35.jpg","s":18534,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"Medeni Kanun düzenlemesine göre anne ve çocuk arasındaki soy bağı doğum ile kurulur. Baba ile soy bağı kurulması ise çocuğun annesi ile evli olma, tanıma, hakim kararı yolları ile mümkündür. Bu üç yol dışında ayrıca evlat edinme yolu ile de soy bağı kurulmuş olur.
\r\n\r\nÇocuğun Annesi İle Evli Olma Durumunda Soybağı Kurulması:
\r\n\r\nEvlilik içerisinde doğmuş çocuğun babasının, annenin kocası olduğu, kanun tarafından bir karine olarak kabul edilmiştir. Yine evliliğin sona ermesinden sonraki üç yüz gün içerisinde doğan çocuk da evlilik içerisinde doğmuş sayılır. Bu üç yüz günlük süre, Medeni Kanun’da iddet müddeti olarak tanımlanmıştır. Eşinden boşanan kadının, üç yüz gün içerisinde yeni bir evlilik yapabilmesi, hâkim kararı ile iddet müddetinin kaldırılması sonucunda mümkün olabilmektedir.
\r\n\r\nSoybağının Tanıma Yoluyla Kurulması:
\r\n\r\nTanıma, evlilik dışında doğmuş olan bir çocuğun babası tarafından, nüfus memuruna veya mahkemeye başvurusu ile çocuğun kendi çocuğu olduğunu beyan etmesidir. Resmi bir belge veya vasiyetname yolu ile tanıma da mümkündür. Kanunun açık düzenlemesi gereğince başka bir erkekle soy bağı bulunan çocuk, bu bağ ortadan kalkmadıkça tanınamaz.
\r\n\r\nSoybağının Hakim Kararı Yoluyla Kurulması:
\r\n\r\nKanuna göre anne ve çocuğun soybağının mahkemece belirlenmesi için dava açma hakları bulunmaktadır. Bu dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılacak olup, mahkeme tarafından Cumhuriyet savcılığı ve Hazineye, dava anne tarafından açılmışsa kayyıma, kayyım tarafından açılmışsa anneye ihbar edilir.
\r\n\r\nYürürlükteki Medeni Kanunumuz, “Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır…’’ demek suretiyle evlilik içinde doğan ya da evlilik içinde anne rahmine düşen çocukları evlilik ürünü çocuk saymakta ve bu çocukların babasının o evlilikteki koca olduğunu karine olarak kabul etmektedir ve çocuk babanın nüfusuna kaydedilir. Bu karine “babalık karinesi’’ olarak adlandırılmaktadır.
\r\n\r\nÇocuk ile baba arasında gerçek bir soybağı yoksa babalık karinesinin çürütülmesi ancak soybağının reddi davası ile mümkün olup; aşağıda yer alan bilgiler ışığında dava hakkının kim veya kimlere ait olduğu, ispat külfeti ve hak düşürücü süreler belirtilmiştir.
\r\n\r\nYargıtay HGK 2013/18-354 E. , 2013/1554 K. sayılı 06.11.2012 tarihli kararında;
\r\n\r\n“TMK m. 282 hükmü Soybağının kurulmasına ilişkin genel esasları düzenlemiştir. Düzenleme uyarınca ana ile çocuk arasındaki Soybağının doğum ile kurulacağı ifade edilmiştir (m. 282/1). Maddenin ikinci fıkrasında baba ile çocuk arasındaki Soybağının babanın ana ile evlenmesi, babanın çocuğu tanıması veya hakim hükmüyle kurulacağı düzenlenmiştir. Üçüncü fıkrada ise kan bağına dayanan Soybağının yanında, evlat edinme ilişkisi de evlatlık ile evlat edinen veya evlat edinenler arasında soybağını kuran bir yol olarak kabul edilmiştir.
\r\n\r\nTMK’nun 282. maddesinin birinci fıkrasına göre çocuk ile ana arasındaki Soybağının kurulabilmesi için, çocuğun, ana olduğu iddia edilen kadın tarafından doğurulduğunun tespit edilmesi yeterlidir. Çocuğu doğuran kadının evli olup olmaması Soybağının Kurulması için önem taşımamaktadır.
\r\n\r\nAna ile evliliğin; çocuk ile babası arasında soybağını kurabilmesi; hem evliliğin çocuğun doğumundan önce gerçekleşmiş olması, hem de ana babanın çocuğun doğumundan sonra evlenmeleri halinde mümkündür. Evliliğin doğumdan önce gerçekleşmiş olması halinde; TMK’nun babalık karinesini düzenleyen 285.maddesi gereğince evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babasının koca olduğu karine olarak kabul edilmiştir. Bu karine uyarınca, evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuk ile o evlilikte koca arasında soybağı kurulacaktır.”
\r\n\r\nİfadeleri yer almaktadır. Soybağının kurulması hususu ilgili Yargıtay kararı ile açıklanmaktadır.
\r\n\r\nSoybağının Reddi (Nesebin Reddi) Davasının Tarafları
\r\n\r\nSoybağının reddi davasını açma hakkı öncelikle koca ve çocuğa tanınmıştır. Koca ve çocuğun dava açma hakları tamamıyla birbirinden bağımsızdır. Koca, davasını ana ve çocuğa karşı açacaktır. Koca, gerçek bir soybağının mevcut olmadığı iddiasıyla babalık karinesini çürütmek amacıyla davasını, çocuk ve anaya karşı açacaktır. Bu durumda davacı taraf nüfusta görünen baba iken davalılar ana ve çocuk olacaktır. Çocuk, davasını ana ve kocaya karşı açacaktır. Soybağının reddi davasını çocuk açacak ise davasını ana ve nüfusta görünen babaya(kocaya) yöneltecektir. Çocuk için dava süreci ergin olmaması halinde farklılık gösterecektir. Ergin olmayan çocuk için soybağının reddi davası atanacak kayyım tarafından açılabilecektir. Ergin olmayan çocuğun velayetinin annede olması, anneye davayı velayeten açma yetkisi tanımamaktadır. Zira, çocuğun açacağı davada davalı taraflardan biri de ana olduğundan velayete dayalı dava açma hakkı menfaat çatışması oluşturacağından mümkün olmayacaktır. Yine ana ile çocuk arasındaki menfaat ilişkisi gereğince ananın ergin olmayan çocuğa kayyım olarak atanması da mümkün değildir.
\r\n\r\nÖte yandan, MK m. 291/f.1 hükmü, belirli şartlarda koca ve çocuk dışındaki kişilere de soybağının reddi davası açma hakkı tanımaktadır. Kocanın dava açma süresi geçmeden ölmesi, gaipliğine karar verilmesi veya sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hallerinde kocanın altsoyu (1.derece mirasçıları), ana ve baba (2.derece mirasçıları) ve baba olduğunu iddia eden kişiler de dava açabileceklerdir.
\r\n\r\nYargıtay HGK 2013/18-354 E. , 2013/1554 K. 06.11.2012 tarihli kararında;
\r\n\r\n“Babalık karinesinin çürütülmesi Soybağının Reddi ile mümkündür (TMK 286). Bu ise Soybağının Reddi davası ile sağlanabilir (TMK 286). Bunun dışında çocuk ile baba arasında kurulan Soybağının ortadan kaldırılması imkanı bulunmamaktadır. Bir diğer deyişle Asliye Hukuk Mahkemesinde açılacak kayıt düzeltme davası ile baba adının düzletilerek Soybağının Reddi imkanı bulunmamaktadır. Ancak burada dikkate edilmesi gereken husus şudur; Soybağının Reddi davası, ancak babalık karinesinin kapsamında yer alan, dolayısıyla babalık karinesinden faydalanan çocukların Soybağının ortadan kaldırılmasını sağlayan bir davadır. Babalık karinesinden faydalanma söz konusu olmaksızın, kocanın nüfus kütüğüne kaydedilen çocukla koca arasında Soybağının kurulması söz konusu olmadığı için, böyle bir durumda çocuk ile koca arasında Soybağının bulunmadığının tespitine yönelik olarak açılacak dava, Soybağının Reddi davası değil, yanlış kaydın düzeltilmesi amacına yönelik kayıt düzeltme davasıdır (MK m. 39).Örneğin kocanın eşi dışında bir başka kadın tarafından doğrulan çocuğu, eşinden doğmuş gibi nüfus kütüğüne kaydettirmesi ya da evliliğin sona erınesinden üçyüz gün geçtikten sonra doğan çocuğun üçyüz günlük süre içinde doğmuş gibi nüfusa kaydettirilmesi hallerinde durum böyledir.
\r\n\r\nSoybağının Reddi davası, TMK 286. maddesine göre, ancak baba ve çocuk tarafından açılabilir. Baba ve çocuğun dava hakları birbirinden bağımsız haklardır. Söz konusu maddeye göre kocanın açtığı Soybağının Reddi davasında davalı ana ve çocuk iken, çocuğun açtığı Soybağının Reddi davasında, davalı ana ve koca olmak zorunda ve davalılar zorunlu dava arkadaşıdırlar.”
\r\n\r\nYine soybağının reddi davası ile ilgili hususlar Yargıtay kararlarınca da desteklenmektedir.
\r\n\r\nSoybağının Reddi Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
\r\n\r\nSoybağının reddi davasına bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemeleri olup, Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.
\r\n\r\nYargıtay 18. Hukuk Dairesi 2015/1749 E. , 2015/2136 K. Sayılı 16.02.2015 tarihli
\r\n\r\n6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Görevin Belirlenmesi ve Niteliği başlıklı 1. maddesinde mahkemelerin görevinin ancak kanunla düzenleneceği ve göreve ilişkin kuralların kamu düzeninden olduğu belirlendiğinden bu husus mahkemelerce yargılamanın her aşamasında kendiliğinden dikkate alınması gerekir. Dava, Türk Medeni Kanunu'nun 286 ve devamı maddelerinde düzenlenen Soybağının Reddi istemine ilişkin olup 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. maddesinde 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ikinci kitabından üçüncü kısım hariç olmak üzere (TMK m.118-395) kaynaklanan bütün davalarda aile mahkemesinin Görevli olduğu hükme bağlandığı dikkate alındığında davaya aile mahkemesince bakılıp karar verilmesi gerekirken asliye hukuk mahkemesinin Görevli olduğundan bahisle görevsizlik kararı verilmesi doğru görülmemiştir.
\r\n\r\nİlgili Yargıtay kararından da anlaşıldığı üzere görevli mahkemenin aile mahkemesi olduğu açıktır. Asliye hukuk mahkemesi mi aile mahkemesi mi tartışmasına girmeye gerek dahi yoktur. Tereddüte mahal vermeyecek biçimde Yargıtay kararına da konu olmuştur.
\r\n\r\nSoybağının Reddi Davasını Açma Süresi (Hak Düşürücü Süre)
\r\n\r\nSoybağının reddi davası, koca için doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıllık hak düşürücü süreye tabidir. Anayasa Mahkemesi tarafından 25.6.2009 günlü, 2008/30 Esas, 2009/96 Karar sayılı kararla ’’her halde doğumun üzerinden beş yıl geçmesi’’ ibaresi iptal edilmiştir. Bu halde koca, baba olmadığını öğrendiği veya ananın başka bir erkekle cinsel münasebetini öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde davasını açabilecektir. Öğrenme tarihinden itibaren bir yıl geçmesinden sonra açılacak davalar ise;
\r\n\r\nErgin olmayan çocuğa atanacak kayyım, atama kararının kendisine tebliğinden itibaren 1 yıl içinde davayı açmalıdır. Çocuk, ergin olana kadar dava açmamışsa ergin olduğu tarihten itibaren en geç bir yıl içinde soybağının reddi davasını açmak zorundadır. Diğer ilgililer ve çocuğun babası olduğunu iddia eden kişi ise kocanın ölümünü, ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden itibaren 1 yıl içinde davayı açabilirler. Soybağının reddi davası için öngörülen hak düşürücü sürelerin geçmesi, kural olarak dava hakkının sona ermesine yol açacaksa da gecikme haklı bir nedene dayanıyorsa bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Haklı sebep, davacının kusuru olmaksızın, onu zamanında dava açmaktan alıkoyan sebeplerdir.
\r\n\r\nSoybağının Reddi Davasında İspat
\r\n\r\nSoybağı davasının ispatında dayanılacak sebepler, çocuğun evlilik birliği içinde anne rahmine düşmesi ile evlenmeden önce yahut ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmesine göre farklılık gösterecektir. Medeni Kanun, çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse, o evlilikteki kocanın baba olma ihtimalini çok yüksek gördüğü için babalık karinesini çürüterek soybağını reddetmek isteyen kocayı ağır ispat yükü altına sokmaktadır. Çocuk, evlilik içinde ana rahmine düşmüşse koca ile ananın cinsel ilişkisinin imkansızlığı ya da çocuğun, kocanın ana ile kurduğu cinsel ilişkiden olmasının imkansızlığının ispatı gerekmektedir. Dava aşamasında tıbbi yöntemler, kan muayenesi, DNA testi gibi yöntemlerle ispat mümkündür. Öte yandan, soybağının reddini sağlamak için çocuğun evlenmeden önce veya fiilen ayrı yaşama sırasında ana rahmine düştüğünün ispatlanması gerekir. Fiili ayrılık hakim kararına dayanmıyorsa da, ayrı yaşama dair inandırıcı delillerin varlığı halinde soybağının reddini tıbbi yöntemler, kan muayenesi, DNA testi gibi yöntemlerle ispat etmek mümkündür.
\r\n\r\nMahkemece Verilen Soybağının Reddi Kararı Ve Sonuçları
\r\n\r\nSoybağının reddi kararı yenilik doğuran hüküm niteliğindedir. Mahkemece verilen hükmün kesinleşmesiyle beraber, çocuk ile nüfusta görünen baba (koca) arasındaki soybağı geçmişe etkili olarak, çocuğun doğumu tarihinden itibaren ortadan kalkar. Çocuk doğum tarihinden itibaren baba yönünden soybağına sahip olmayan çocuk haline gelir. Çocuğun ana ile olan soybağı ise etkilenmez.
\r\n\r\nNüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 23. Maddesi gereğince baba tarafından mahkeme kararı ile soybağı reddedilen çocuk, anasının bekarlık hanesine, anasının soyadı ve onun bildireceği baba adı ile tescil edilir.
\r\n","author":"Stj. Av. Merve Şiyhan","createdAt":1524146114463,"isDeleted":false,"urlName":"soybaginin-kurulmasi-ve-reddi-davalari","publishedAt":1524146118390,"id":"5ad89fc28c29a8f370a0ac4a"},{"category":{"id":"5a8f0a6240184f630dac55a7","name":"Yargı Kararları"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"Temyiz Dilekçelerinin Taraflara Karşılıklı Tebliğ Edilmemesi Hukuki Dinlenilme Hakkının İhlalidir","listImage":{"n":"kemer-adliyesine-iki-yeni-durusma-salonu_2753_dhaphoto3.jpg","sn":"738e3940-4352-11e8-99cb-e79427cc5d35.jpg","s":262397,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 24.01.2018 Tarihinde verdiği karar ile temyiz dilekçeleri birbirine tebliğ edilmeyen tarafların hukuki dinlenilme haklarının ihlal edildiğine karar vermiştir.
\r\n\r\nHukuk Genel Kurulu, 24.01.2018 tarihli ve 2016/9-2317 E., 2018/61 K. sayılı kararında, yerel mahkemenin direnme hükmünü temyiz eden tarafın temyiz dilekçesinin diğer tarafa tebliğ edilmemesini hukuki dinlenilme hakkının daha üst çerçevede ise adil yargılanma hakkının ihlali niteliğinde tespit etmek suretiyle dosyanın ihlalin sonuçlarının giderilmesi diğer anlatımla tebliğin yapılabilmesi adına yerel mahkemeye iadesine karar vermiştir.
\r\n\r\nMahkeme kararında, hukuki dinlenilme hakkının, bilgilenme/bilgilendirme, açıklama yapma, yargı organlarınca dikkate alınma ve kararların gerekçeli olması gibi hususları içerdiğine dikkat çekmiş, özellikle açıklamada bulunma hakkının, tarafların yazılı veya sözlü şekilde iddia ve savunmalara karşı itirazda bulunabilme, davaya dair beyanda bulunma haklarını işlevsel kılmaya yönelik olduğunu belirtmiştir. Temyiz dilekçelerinin karşılıklı olarak tebliğ edilmemesini ise bilgilenme/bilgilendirme daha üst çerçevede ise adil yargılanma hakkının ihlali niteliğinde olduğu sonucuna varmıştır.
\r\n\r\nHukuki dinlenilme hakkı, 6100 Sayılı HMK'nın 27. maddesinde de düzenlenmektedir. Anılan hüküm
\r\n\r\n"Hukuki dinlenilme hakkı
\r\nMADDE 27- (1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
\r\n(2) Bu hak;
\r\na) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
\r\nb) Açıklama ve ispat hakkını,
\r\nc) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini, içerir."
şeklinde düzenlenmiştir. hüküm gerekçesi, hukuki dinlenilme hakkının bir bütün olarak hukuki güvenceyi sağlamaya yönelik olduğuna atıf yapmaktadır. Bu anlamda, emsal içtihattan bağımsız olmak üzere, hakkın çekirdeğini oluşturan unsurun esasında tarafların iddia ve savunmalarını yargı organlarının tam olarak dikkate alıp değerlendirmesi olduğunu söylemek yanlış olmaz. Gerekçede özellikle, mahkemelerin kararların gerekçeli olması zorunluluğuna ancak bu gerekçenin şekli ve görünüşte olmasından ziyade hukuki ve maddi vakıaya yönelik ayrıntılı olması gerektiğinin altı çizilmiştir. Ortaya çıkacak olan kararın, hukukun genel ilkelerine, mevzuata ve yerleşik içtihatlara tamamen aykırı ve sürpriz sayılacak nitelikte olmaması gerekmektedir .Bu durum "sürpriz karar yasağı" olarak da ifade edilmektedir. Yargı organları özellikle yerleşik içtihatların dışında yeni bir karar verebilirler. Ancak bu konuda gerekçelerini tam ortaya koymalı ve tarafların açıklamalarını da değerlendirmelidirler.
\r\n\r\nYargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun gerek kanunda düzenlenen hükme gerekse hukukun genel ilkeleri ve anayasaya bağlı kalarak ihdas ettiği kararı son derece hukuki bu anlamda yargılamada zaman zaman gözden kaçan hukuki hakların ihlalinin denetimi bağlamında oldukça iyi bir karardır. İçtihat metni aşağıda sunulmuştur.
\r\n\r\nÖZET : Hukuki dinlenilme hakkı, bilgilenme/bilgilendirme, açıklama yapma, yargı organlarınca dikkate alınma ve kararların gerekçeli olması gibi hususları içerdiği açıktır.Bilgilenme hakkının usulüne uygun kullanımı ile tarafların haklarında öğrendikleri isnat ve iddialara karşı beyanda bulunabilme, davaya yönelik bilgi ve belge verebilme yani açıklama yapma hakkı da hukuki güvenceye bağlanmaktadır. Böylece davanın her iki tarafına eşit şekilde açıklama yapma hakkı tanınması ile adaletin görünür kılınması sağlanacaktır. Açıklamada bulunma hakkı, tarafların, yazılı veya sözlü şekilde iddia ve savunmalara karşı itirazda bulunabilme, davaya dair beyanda bulunmalarını sağlar. Taraf vekillerinin temyiz dilekçelerinin karşılıklı olarak tebliğ edilmemesi bilgilenme/bilgilendirme hakkının bir başka deyişle adil yargılanma hakkının ihlali niteliğinde bulunduğu sonucuna varıldığından dosyanın mahalline geri çevrilmesi gerekir.
\r\n\r\nDAVA : Taraflar arasındaki "işçilik alacağı" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Adana 2. İş Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen 29.07.2009 gün ve 2009/238 E. 2009/579 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 14.02.2012 gün ve 2009/37467 E. 2012/3772 K. sayılı ilamıyla bozulmuş, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
\r\n\r\nHukuk Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonunda gereği görüşüldü:
\r\n\r\nKARAR : Direnme kararı taraflarca temyiz edilmiş olup davacı vekilinin temyiz dilekçesinin davalı vekiline tebliğ edildiğine dair tebligat parçası dosya arasında bulunmamaktadır.
\r\n\r\n6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 27. maddesinde yer bulan “Hukuki Dinlenilme Hakkı” gereğince davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahip olup, bu hakkın yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini içermektedir. Mahkeme, iki tarafa eşit şekilde hukukî dinlenilme hakkı tanıyarak hükmünü vermelidir.
\r\n\r\nAnayasanın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsuru olan hukukî dinlenilme hakkı, adil yargılanma hakkı içinde teminat altına alınmıştır. Bu hakka, tarafın hâkime meramını anlatma hakkı ya da iddia ve savunma hakkı da denilmektedir. Ancak, hukukî dinlenilme hakkı, bu ifadeleri de kapsayan daha geniş bir anlama sahiptir. Bu hak çerçevesinde, tarafların gerek yargı organlarınca gerekse karşı tarafça yapılan işlemler konusunda bilgilendirilmeleri zorunludur. Kişinin kendisinden habersiz yargılama yapılarak karar verilmesi, kural olarak mümkün değildir.
\r\n\r\nBu kapsamda hukuki dinlenilme hakkı, bilgilenme/bilgilendirme, açıklama yapma, yargı organlarınca dikkate alınma ve kararların gerekçeli olması gibi hususları içerdiği açıktır. Bilgilenme hakkı, yargılamanın içeriğine dair tam bir bilgi sahibi olmanın yanında gerek karşı tarafın gerekse de yargı organlarının dosya içeriğine yapmış oldukları işlemleri öğrenmelerini kapsar. Bilgilenme/bilgilendirme hakkının etkin biçimde kullanılabilmesi için gönderilecek tebligat ve davetiyelerde kanunda öngörülmüş şekil şartlarına sıkı sıkıya uyulması gerekmektedir. Ayrıca bu hak sadece davanın başındaki iddia ve savunmalar açısından değil yargılamanın her aşamasında dikkate alınmalıdır. Bu kapsamda devam eden bir yargılamada tarafların açıklamaları için bilgilendirme yeterli olmayıp yargılamada yer alan diğer kişilerin ( tanık, bilirkişi gibi) açıklamaları açısından da önemlidir. Bilgilenme hakkının usulüne uygun kullanımı ile tarafların haklarında öğrendikleri isnat ve iddialara karşı beyanda bulunabilme, davaya yönelik bilgi ve belge verebilme yani açıklama yapma hakkı da hukuki güvenceye bağlanmaktadır. Böylece davanın her iki tarafına eşit şekilde açıklama yapma hakkı tanınması ile adaletin görünür kılınması sağlanacaktır. Açıklamada bulunma hakkı, tarafların, yazılı veya sözlü şekilde iddia ve savunmalara karşı itirazda bulunabilme, davaya dair beyanda bulunmalarını sağlar.
\r\n\r\nHâl böyle olunca, taraf vekillerinin temyiz dilekçelerinin karşılıklı olarak tebliğ edilmemesi bilgilenme/bilgilendirme hakkının bir başka deyişle adil yargılanma hakkının ihlali niteliğinde bulunduğu sonucuna varılmıştır.
\r\nYapılan açıklamalar karşısında, davacı vekilinin temyiz dilekçesinin HUMK'nın 433. maddesi gereğince davalı vekiline Tebligat Kanunu ve ilgili mevzuat dikkate alınarak tebliğ edilmeli ve yasal süre beklenildikten sonra Hukuk Genel Kurulu Başkanlığına gönderilmelidir.
Açıklanan sebeplerle eksiklik giderildikten sonra Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Başkanlığına gönderilmek üzere dosyanın mahkemesine geri çevrilmesi gerekmiştir.
\r\n\r\nSONUÇ : Yukarıda açıklanan sebeplerle dosyanın mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 24.01.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.
\r\n","author":"Av. Nurgül Öztürk","createdAt":1524088205067,"isDeleted":false,"urlName":"temyiz-dilekcelerinin-taraflara-karsilikli-teblig-edilmemesi-hukuki-dinlenilme-hakkinin-ihlalidir","publishedAt":1524088211571,"id":"5ad7bd8d8c29a8f370a0ac49"},{"category":{"id":"5a8f0a5b40184f630dac55a6","name":"Hukuki İncelemeler"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"Hukuk Yargılamasında İstinaf Kanun Yolu","listImage":{"n":"fft99_mf9774531.Jpeg","sn":"72911490-3bff-11e8-8b54-15cc037d9aaa.Jpeg","s":57898,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"İstinaf kanun yolu, ilk derece mahkemesi ile temyiz incelemesi arasında, ikinci derece bir denetim mekanizması ve kanun yoludur. İstinaf kanun yolunun uygulanması durumunda, ilk derece mahkemesi kararından sonra, karar önce istinaf denetimine tâbi tutulacak, istinaf denetiminden sonra temyiz yolu açıksa temyize başvurulabilecektir.
\r\n\r\n20 TEMMUZ 2016 tarihinde Bölge Adliye Mahkemeleri fiili olarak göreve başlamıştır. İstinaf, genel anlamda maddî ve hukukî denetim yapan bir kanun yoludur. İstinafla birlikte, üçlü bir yargılama sistemi ortaya çıkmıştır. Bunlar;
\r\n\r\n-İlk derece yargılaması (yerel mahkeme yargılaması- ilk derece mahkemesi)
\r\n\r\n-İkinci derece-istinaf (maddî ve hukukî denetim-Bölge Adliye Mahkemesi)
\r\n\r\n-Üçüncü derece- temyiz (hukukî denetim-Yargıtay)’dır.
\r\n\r\nİstinafla ilgili temelde dar ve geniş istinaf olmak üzere iki sistem bulunmaktadır. İstinafın uygulandığı ülkelerde bu iki temel sistemden biri kabul edilmiştir. Türk Hukuku’nda kabul edilen sistem dar istinaf sistemidir. Buna göre Bölge Adliye Mahkemeleri ilk derece mahkemelerinin hatalı ve eksik tespitlerini denetler. Ancak ilk derece mahkemesinin tam ve doğru olan tespitlerinin denetimini yapmaz. Bölge Adliye Mahkemelerinde yeni vakıa ve delil getirme olanağı bulunmamaktadır. BAM tarafın veya vekilinin eksik usul işlemlerini bertaraf edemezken ancak mahkemenin işlemlerini bertaraf edebilmektedir.
\r\n\r\n20 Temmuzdan önce temyiz edilen ve bozma kararı ile ilk derece mahkemesine dönen akabinde direnilen kararlar Bölge Adliye Mahkemeleri’ne değil Yargıtay’a geri dönmektedir. Aynı zamanda bu direnme/onama kararlarına karşı da kanun yoluna başvurulacaksa yine temyiz kanun yoluna başvurulabilir. Yine bu tarihten önce verilen kararlarda kanun yolunun belirlenebilmesi için başvuru tarihine bakılması gerekecektir. Örneğin; 15 Temmuzda tebliğ edilen karar için 20 temmuzdan önce kanun yoluna başvuru yapılırsa; temyiz kanun yoluna, aksi halde istinaf kanun yoluna başvurulabilir.
\r\n\r\nHMK 341. Maddede de belirtildiği üzere, İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Miktar veya değeri binbeşyüz Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir. Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda binbeşyüz Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. Alacağın tamamının dava edilmiş olması durumunda, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü binbeşyüz Türk Lirasını geçmeyen taraf, istinaf yoluna başvuramaz. İlk derece mahkemelerinin diğer kanunlarda temyiz edilebileceği veya haklarında Yargıtaya başvurulabileceği belirtilmiş olup da bölge adliye mahkemelerinin görev alanına giren dava ve işlere ilişkin nihai kararlarına karşı, bölge adliye mahkemelerine başvurulabilir.Mal varlığına ilişkin davalarda temyiz başvurusu parasal sınırı ise 25.000 TL’dir. Çekişmesiz yargı işlerine karşı istinaf kanun yolu açık olmakla birlikte değeri ne olursa olsun, temyize kanun yoluna başvurulması mümkün değildir.
\r\n\r\nİstinaf Sebepleri
\r\n\r\nNelerin istinaf sebebi olacağı kanunda açıkça tek tek sayılmamıştır. Yukarıda belirtilen ilgili maddelerden ve istinafın niteliğinden hareketle bu sebepler genel olarak çıkartılabilir.
\r\n\r\nKural olarak, ilk derece mahkemesinin olayları, delilleri, hukukî sebepleri değerlendirmesi konusundaki eksiklik ve yanlışlıkları istinaf sebebi olabilecektir.
\r\n\r\nYukarıda belirtilen çerçevede, usûl hukukuna veya maddî hukuka ilişkin hatalar istinaf sebebi olarak ileri sürülebilir.
\r\n\r\nHMK 345. Maddeye göre İstinaf yoluna başvuru süresi iki haftadır. Bu süre, ilamın usulen taraflardan her birine tebliğiyle işlemeye başlar. İstinaf yoluna başvuru süresine ilişkin özel kanun hükümleri saklıdır.Başvuru süresi kural olarak tebliğden itibaren iki haftadır. Buna sulh hukuk mahkemesi kararları dahildir. İş ve icra mahkemelerinde süre her ne kadar tefhimle başlasa da; Yargıtayın son dönemde verdiği gerekçeli kararın tebliğiyle başlanacağına ilişkin kararlar mevcuttur. Bu durum istinafta önemli bir hal almaktadır. Nitekim istinaf kanun yolunda gerekçeler açıkça belirtilmek zorundadır.Yargı 3 dereceli bir hal almış olduğu için avukatlık ücret sözleşmelerine ayrı bir hüküm koymak ve ayrıca ücret belirtmek şarttır çünkü istinaf olağan kanun yollarından olduğu için vekilin sorumluluk sahasına dahildir.
\r\n\r\nİstinaf dilekçesi
\r\n\r\nHMK 342. Maddeye göre İstinaf yoluna başvurma, dilekçeyle yapılır ve dilekçeye, karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. İstinaf dilekçesinde; başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri, kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı, kararın başvurana tebliğ edildiği tarih, kararın özeti, başvuru sebepleri ve gerekçesi, talep sonucu, başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası bulunmalıdır. İstinaf dilekçesi, başvuranın kimliği ve imzasıyla, başvurulan kararı yeteri kadar belli edecek kayıtları taşıması durumunda diğer hususlar bulunmasa bile reddolunmayıp, 355 inci madde çerçevesinde gerekli inceleme yapılır.
\r\n\r\nBuradaki en önemli husus istinaf sebeplerinin gösterilmesi zorunluluğudur. Başvuru sebep ve gerekçelerini dilekçede muhakkak belirtilmek zorundadır. Bunun istinası ise kamu düzeni’ne ilişkin kararlardır. Çünkü Kamu düzenine ilişkin kararlar re’sen incelenir.
\r\n\r\nİki örnek verelim;
\r\n\r\nSenetle ispat zorunluluğu, tanıkla ispat yasağı olan bir davada tanık dinlenmiş olup buna göre karar ihdas edildiği düşünüldüğünde; istinafa başvurulurken istinaf sebebi olarak tanıkla ispat yasağına aykırı davranıldığı belirtilmek zorundadır. Aksi halde BAM bu hususu re’sen inceleyemeyecektir.
\r\n\r\nVeya tanıkla ispat yasağı olmadığı halde tarafın tanık dinletme talebini reddeden ya da tanık dinlemeyen mahkemenin kararları, istinaf dilekçesinde bu hususa değinilmemiş olsa dahi incelenmelidir. Aksi halde, adil yargılanma hakkının ihlali söz konusu olacaktır, bu durum da kamu düzenindendir. Bu sebeple kamu düzenine aykırı haller her aşamada BAM önüne götürülebilmektedir.
\r\n\r\nİstinaf başvurusunun icraya etkisi temyiz başvurusunun etkisiyle aynıdır. Tehir-i icra kararını bu kez Bölge Adliye Mahkemelerinden istenir. İstinaf kararının temyiz edilmesi halinde ise yine aynı teminatla Yargıtay’dan tehiri icra kararı aldırılabilir. Bununla birlikte istinaf aşamasında yapamayacağımız şeyler de vardır. İstinaf aşamasında karşı dava açılamaz, ıslah yapılamaz. Islah yapılamayacağından fazlaya ilişkin hakların zarar görmemesi için ek dava açmak zorunda kalınacaktır. Birleştirme ve davaya müdahale talebinde bulunulamaz.
\r\n\r\nİstinaf yargılamasında yeni vakıa ve delil getirilememektedir. Tarafların kendi ihmalinden kaynaklanan durumlar dolayısıyla sunulamayan vakıa ve deliller istinaf aşamasında tekrar sunulma imkanına sahip değildir. Ancak ilk derece mahkemesi bu yeni vakıa ve delil talebini hatalı olarak reddettiyse bu husus Bölge Adliye Mahkemeleri tarafından incelenebilmektedir.
\r\n\r\nKamu düzeni ve dava şartlarına ilişkin deliller bu kapsamın dışındadır. Ayrıca istinaf aşamasında bilirkişi, keşif delillerine hakim re ’sen başvurabilmektedir.
\r\n\r\nİstinaf Dilekçesinin Reddi Halleri
\r\n\r\nBaşvuru süresi geçmesi ve istinafa başvurulamayacak bir karar için başvuru yapılması (karar kesinse) durularında istinaf talebi reddedilir. İstinaf dilekçesinin reddi kararı, tarafın yatırdığı giderlerden karşılanarak kendisine tebliğ edilir. Bu ret kararına karşı da, kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde istinafa başvuru mümkündür.
\r\n\r\nDosya Bölge Adliye Mahkemesi’ne geldikten sonra ağır usulü eksiklikler dışında ilk derece mahkemesine geri gönderilmez.
\r\n\r\nÖn inceleme sonunda dosyada eksiklik bulunmadığı anlaşılırsa; Davaya bakması yasak olan hâkimin karar vermiş olması, ileri sürülen haklı ret talebine rağmen reddedilen hâkimin davaya bakmış olması, mahkemenin görevli ve yetkili olmasına rağmen görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermiş olması veya mahkemenin görevli ya da yetkili olmamasına rağmen davaya bakmış bulunması veyahut mahkemenin bölge adliye mahkemesinin yargı çevresi dışında kalması, Diğer dava şartlarına aykırılık bulunması, mahkemece usule aykırı olarak davanın veya karşı davanın açılmamış sayılmasına, davaların birleştirilmesine veya ayrılmasına, merci tayinine karar verilmiş olması, mahkemece, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delillerin hiçbiri toplanmadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması durumlarında bölge adliye mahkemesi, esası incelemeden kararın kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye veya kendi yargı çevresinde uygun göreceği başka bir yer mahkemesine ya da görevli ve yetkili mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmadan kesin olarak karar verir. Bu hükme ilk derece mahkemesi direnemez.
\r\n\r\nBölge Adliye Mahkemeleri kararın kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm verilmesi, istinaf incelemesinin esastan reddi şeklinde iki ayrı karar verebilmektedir. Maddi vakıanın yargılaması hatalı olmamakla birlikte, o vakıaya uygulanan maddi hukuk hatalı olarak uygulanmışsa ve yeniden yargılamayı gerektirecek bir husus da yoksa dosya üzerinden karar verilebilir. HMK 353. maddede belirtilen haller dışında incelemeler duruşmalı yapılır ve BAM buna talepten bağımsız olarak karar verir.
\r\n\r\nHMK 358. Maddeye göre duruşmalı olarak incelenen işlerde taraflara çıkartılan davetiyelerde, duruşmada hazır bulunmadıkları takdirde tahkikatın yokluklarında yapılarak karar verileceği hususu ile başvuran tarafa çıkartılacak davetiyede, ayrıca, yapılacak tahkikatla ilgili olarak bölge adliye mahkemesince belirlenen gideri duruşma gününe kadar avans olarak yatırması gerektiği açıkça belirtilir. Başvuran, kabul edilebilir bir mazerete dayanarak duruşmaya gelemediğini bildirdiği takdirde, yeni bir duruşma günü tayin edilerek taraflara bildirilir. Başvuran mazeretsiz olarak duruşmalara katılmadığı veya tahkikatla ilgili giderler süresi içinde yatırılmadığı takdirde, dosyanın mevcut durumuna göre karar verilir. Şu kadar ki, öngörülen tahkikat yapılmaksızın karar verilmesine olanak bulunmayan hâllerde başvuru reddedilir.
\r\n","author":"Av. Cenk Beken","createdAt":1523282755461,"isDeleted":false,"urlName":"hukuk-yargilamasinda-istinaf-kanun-yolu","publishedAt":1523282774510,"id":"5acb7343c48319f261fe217f"},{"category":{"id":"5a8f0a5b40184f630dac55a6","name":"Hukuki İncelemeler"},"createdBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"publishedBy":{"id":"5a8eff88bf1baa560a7fa00f","name":"Admin Admin"},"title":"3. Kişinin Haciz İhbarnamesine Gerçeğe Aykırı Beyanı","listImage":{"n":"Borçlu-Borca-İtiraz-Ettiğinde-Ne-Olur.jpg","sn":"64c8aad0-220a-11e8-b362-ed36dedd2c6e.jpg","s":198016,"d":"","t":""},"detailImage":null,"detail":"Borçlunun, üçüncü şahıslar nezdinde bulunan alacağını, alacaklıya ödemesi hükmünü amir İcra İflas Kanunu'nun 89. maddesi, 4. fıkrası ile gerçeğe aykırı bir beyan ile bu ihbarnameye itiraz eden üçüncü şahsın aynı kanunun 338. maddesi atfıyla cezalandırılabileceğini öngörmüştür.
\r\nHaciz ihbarnamelerine gerçeğe aykırı beyan ile itiraz eden üçüncü şahısların bu itirazlarının kaldırılması için uygulamada itirazın kaldırılması yoluna gittikleri görülmektedir. Yargıtay, verdiği birçok kararında bu tercihin hukuken yerinde olmadığını, İcra İflas Kanunu'nda böyle bir düzenlemeye yer verilmediğini belirtmektedir.
Nitekim Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2015/15676 E., 2015/27414 K. sayılı ve 10.11.2015 tarihli kararı ve yine aynı daire 2010/16005 E., 2010/28045 K. sayılı ve 30.11.2010 tarihli kararlarında bu hususu açıklığa kavuşturmuştur:
\r\n"Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine yasal süresi içinde itiraz ederse, alacaklı, üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü şahsın cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkum edilmesini isteyebilir. İcra ve İflas Kanunu'nda haciz ihbarnamesine itiraz edilmesi halinde üçüncü kişiler aleyhine itirazın iptali davası açılacağına ya da itirazın kaldırılması isteminde bulunulabileceğine dair bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu durumda, alacaklının 3. kişinin 89/1 haciz ihbarnamesine yaptığı itirazın kaldırılmasını istemesine yasal imkan bulunmamaktadır. Mahkemece, istemin açıklanan nedenle reddine karar verilmesi gerekir."
"Üçüncü şahıs haciz ihbarnamesine itiraz ederse, alacaklı üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü şahsın hakikate muhalif beyanda bulunmaktan cezalandırılmasını ve tazminata mahkum edilmesini talep edebilir. 3.kişiler aleyhine itirazın iptali davası açılacağına dair hüküm bulunmadığından mahkemece başvurunun reddine karar verilmelidir."
\r\n\r\nİcra İflas Kanunu'nun 338. maddeye atıf yapan 89/4 hükmü şu şekildedir.
\r\n"Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine müddeti içinde itiraz ederse, alacaklı, üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü şahsın 338 nci maddenin 1 inci fıkrası hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkûm edilmesini istiyebilir. İcra mahkemesi, tazminat hakkındaki davayı genel hükümlere göre halleder."
Yine atıf yapılan 338. maddenin 1. fıkrası ise "Bu Kanuna göre istenen beyanı, hakikate aykırı surette yapan kimse, alacaklının şikayeti üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır." hükmünü amirdir.
\r\n\r\nKendisine gönderilen 89/1 haciz ihbarnamesine itiraz eden üçüncü şahsın beyanının gerçeğe aykırı olduğundan bahisle, İcra Ceza Mahkemesi'ne verilecek bir şikayet dilekçesi ile hem cezalandırılması hem de gerçeğe aykırı beyan nedeniyle tazminata mahkum edilmesi talep edilebilir.
\r\n\r\nİSPAT YÜKÜ
\r\nAlacaklının, üçüncü şahsın gerçeğe aykırı beyanına dayanarak başlattığı bu yargılamada ispat yükü alacaklıdadır. Nitekim kanun hükmü " üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek" demek suretiyle ispatla mükellef olan tarafı belirtmiştir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi de 2015/6366 E., 2015/5761 K. Sayılı ve 13.03.2015 tarihli kararında, ispat yükünün kendisinde bulunduğu alacaklının, iddiasını ispat edememesi halinde davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmektedir:
\r\n"Dava; üçüncü kişi konumunda bulunan davalının haciz ihbarnamesine gerçeğe aykırı olduğu itiraz etmesine dayalı tazminat istemine ilişkindir. Somut olayda, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda haciz ihbarnamesinin tebliği tarihi itibariyle borçlunun davalı üçüncü kişi nezdinde kesin nitelikte ve muaccel bir alacağı bulunmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece, ispat külfeti kendisinde olan alacaklı, haciz ihbarnamesinin tebliği tarihi itibariyle borçlu şirketin üçüncü kişi kooperatiften kesinleşmiş ve muaccel bir alacağının bulunduğunu ispat edemediğinden davanın reddine karar verilmesi gerekir."
ŞİKAYET SÜRESİ
\r\n338. madde mucibince yapılacak şikayetin süresi, 347. madde gereğince 3 ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süre ile sınırlı kılınmıştır.
ŞİKAYET MERCİİ
\r\nİİK'nın 338. maddesi mucibince yapılacak şikayetleri incelemeye yetkili merci, İcra Mahkemeleridir. Bu tür şikayetlere İcra Mahkemeleri, Ceza Mahkemesi sıfatıyla bakmaktadır. Bununla birlikte, cezalandırma isteminin yanı sıra genel hükümlere göre tazminat talebinin söz konusu olması, her ne kadar soru işareti yaşatıyorsa da Yargıtay 16. Hukuk Dairesi 2010/9150 E. 2011/365 K. sayılı ve 31.01.2011 tarihli kararında Haciz İhbarnamesine gerçeğe aykırı beyanla itiraz eden üçüncü kişinin cezalandırma ve tazminat istemli yargılamasının İcra Ceza Mahkemesince yapılacağını öngörmüştür:
\r\n
\r\n"Sanık, gerçeğe aykırı beyanda bulunma suçundan yargılanmış ve cezalandırılmıştır. Haciz ihbarnamesine verilen cevabın gerçeğe aykırı olduğu iddiası nedeniyle 3. kişinin cezalandırılması isteği cezanın kişiselliği prensibi de dikkate alınmak suretiyle ayrı bir yargılama usulüne tabi olup, tazminat istemi yönünden davanın genel hükümlere göre çözümlenmesi gerekmektedir. Ancak tazminat ve cezalandırılma istemiyle birlikte açılan davalara ceza mahkemesi sıfatıyla bakılacağı gözetilmelidir."
"Hukuk Genel Kurulu'nun 11.03.1972 gün 1970/496 esas, 162 karar sayılı kararında da belirtildiği gibi, icra hakimi, davanın niteliğine göre hem hukuk ve hem de ceza hakimi sıfatına haiz bulunmakta olup, mahkeme sıfatının tayininde öncelikle cezalandırma isteğinin gözönünde tutulması gerektiği gözetilmeden, İcra Mahkemesine İİK'nın 89/4 ve 338/1. maddeleri uyarınca hem tazminat, hem de cezalandırma istemiyle açılan davada hukuk mahkemesi sıfatıyla yargılamaya devam edilip, HUMK'nın 509. ve 510. maddeleri uyarınca davetiyeler tebliğ edilip, usulüne uygun olarak İİK'nın 89. maddesi gereğince talep edilen tazminat hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi isabetsiz olduğundan" (T.C.YARGITAY 16. HUKUK DAİRESİ E. 2009/3406 K. 2009/4958 T. 6.7.2009)
\r\n\r\nCEZA YARGILAMASI
\r\nİcra ve İflas Kanunu, gerçeğe aykırı beyanla haciz ihbarnamesine itiraz eden üçüncü kişinin cezalandırılacağını hükme bağlamıştır. Burada yer alan "Cezalandırma Yargılaması"nın Ceza Hukuku ilkelerine bağlı kalınarak yapılacağı kuşkusuzdur.
İİK'da yer alan ve bir çerçeve olarak "Gerçeğe Aykırı Beyan Verme" hususunu kapsayan bu suç ile korunan hukuki yarar "kamu güveni"dir. Ceza Hukuku'nun ilkelerine bağlı kalınarak yapılan bu yargılamada esas olan kusur sorumluluğu olup eylem neticesinde alacaklının zarara uğrayıp uğramadığının da suçun sübutuna etkisi bulunmamaktadır.
\r\n\r\nKişinin sözleşmeden doğan borcu yerine getirmemesi nedeniyle özgürlüğünden mahrum bırakılamayacağına yönelik hukuki karine nedeniyle, İİK'nın 338. maddesinde yer alan düzenlemenin hukuka aykırı olduğuna ilişkin tartışmalar söz konusu olmuştur. Bu bağlamda, konu Anayasa Mahkemesi'nin önüne gitmiş, Anayasa Mahkemesi 2001/415 E., 2002/166 K. Sayılı ve 21.11.2002 tarihli kararı ile gerçeğe aykırı beyan nedeniyle cezalandırılma öngören İİK'nın 338. maddesinin Anayasaya aykırı olmadığına karar vermiştir. Anayasa Mahkemesi'nin iptal talebini red gerekçesi, Kanun Koyucunun hangi fiilleri suç olarak tanımlayacağına ilişkin takdir hakkını Anayasaya uygun şekilde kullandığı ve bu anlamda cezalandırılan fiilin sözleşmeden doğan borcun yerine getirilmemesi değil kanunda belirtilen şartların yerine getirilmemesi olmuştur.
\r\n\r\nBelirtmek gerekir ki, Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun AYM kararından önce verdiği, 2001/17-407 E., 2002/133 K. Sayılı ve 29.1.2002 tarihli kararda, çok daha tatminkar gerekçeler ileri sürülmüştür. Söz konusu karar, İİK'nın 338. maddesinde belirtilen cezalandırma yargılamasının çerçevesini belirlemekte ve kişiyi gerçeğe aykırı beyan nedeniyle cezalandırma ihtiyacının nereden doğduğunu açıklamaktadır.
\r\n\r\n"Bu suç ile, Devletin cebri icra fonksiyonunun yerine getirdiği sırada yanıltılmasının önüne geçilmek, böylelikle, bir yandan kendiliğinden elde edemediği haklarına Devletin cebri icra yöntemi aracılığıyla kavuşmayı uman fertlerin bu hususta kamuya duydukları güven korunmak diğer yandan da fertlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirdiği sırada kendilerine kamu tarafından duyulan güvenin kötüye kullanılmasının önlenmesi istenmiştir."
\r\n"Gerçeğe aykırı bildirimde bulunma, borçlunun "başkasına ait mal, alacak ve hakları kendisine aitmiş gibi göstermesi" veya "kendisine ait mal, alacak ve hakları" gizlemesidir. Maddenin kaleme alınış biçiminden de anlaşılacağı gibi, suça konu beyanın yasa uyarınca yapılması gerekli olup yasal bir zorunluluk olmadan yapılan bildirimin "gerçeğe aykırı olması" halinde İİY.nın 338/1. maddesinde yazılı suç oluşmayacaktır. Bu suçun oluşabilmesi için, mal bildiriminin İİY'nın 74. maddesinde gösterilen koşulları taşıması, bildirimin bizzat borçlu tarafından ve gerçeğe aykırı olduğu bilinerek yapılması gerekir. Alacaklının gerçeğe aykırı bildirim nedeniyle zarara uğrayıp uğramaması da suçun oluşumunda etkili değildir. "
\r\n"İİY'nın 338/1. maddesinde düzenlenen gerçeğe aykırı mal beyanında bulunma suçu bu belirlemeler ışığında değerlendirildiğinde; bu suçun, yasadan kaynaklanan bir yükümlülüğün yasadaki koşullara uygun ancak gerçeğe aykırı biçimde yerine getirilmesi suretiyle işlenen ve kusur sorumluluğuna dayanan bir suç olduğu, bu suçla korunmak istenen hukuki yararın "kamu güveni" olduğu ve eylem neticesinde alacaklının zarara uğrayıp uğramamasının da suçun oluşumunda etkisinin bulunmadığı dikkate alındığında bu suçun "yalnızca sözleşmeden kaynaklanan bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi ) olarak nitelendirilmesi olanaksızdır. Dolayısıyla, İİY.sının 338/1. maddesinde düzenlenen gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunma suçu, Anayasa'nın 38. maddesine 4709 sayılı Yasa ile eklenen 9 fıkrada öngörülen ve kamu makamlarının kişi özgürlüğünü kaldırma yetkisini sınırlayan yasak kapsamında değerlendirilemez."
\r\nGerçeğe aykırı beyan nedeniyle cezalandırılması istemi, herhangi bir sebeple konusu kalmış ise, (şikayetten vazgeçilmesi, sanığın ölümü vs.) tazminat isteminin cezalandırma isteminde bağımsız bir şekilde ele alınarak karar verilmesi gerektiği, Yargıtay'ın yerleşik görüşüdür. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, cezalandırma isteminin konusuz kaldığı hallerde, İcra Mahkemesi'nin tazminat istemini yine ceza mahkemesi sıfatıyla incelemesi ve her iki hususu aynı sıfatla karara bağlaması gerektiğini hüküm altına almıştır.
"İ.İ.K.nun 89/4. maddesine göre "Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine müddeti içinde itiraz ederse, alacaklı, üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini tetkik merciinde ispat ederek üçüncü şahsın 338/1. maddesi hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkum edilmesini isteyebilir. Tetkik mercii, tazminat hakkındaki davayı genel hükümlere göre halleder." hükmü karşısında haciz ihbarnamesine verilen cevabın gerçeğe aykırı olduğu iddiası sebebiyle üçüncü kişinin cezalandırılması istemi cezanın kişiselliği prensibi de dikkate alınmak suretiyle ayrı bir yargılama usulüne tabi olup, tazminat istemi yönünden davanın genel hükümlere göre çözümlenmesi gerekmektedir. Ceza verilememesi hali tazminata hükmedilmesinden bağımsız bir konudur ve tazminat yönünden bağlayıcılığı bulunmadığı gözetilmeksizin, tazminat talebinin icra hukuk mahkemesi esas defterine kaydedilmesine karar verilmesi isabetsiz olduğundan, temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmekle, hükümün bu yönüyle isteme aykırı olarak BOZULMASINA" (T.C. YARGITAY 16. HUKUK DAİRESİ E. 2010/3032 K. 2010/5246 T. 20.9.2010)
\r\n\r\nTAZMİNAT YARGILAMASI
\r\nAlacaklı, haciz ihbarnamesine itiraz eden üçüncü kişi aleyhine ceza davası açacağı gibi bu dava ile birlikte tazminata mahkum edilmesini veya cezalandırma isteminden bağımsız bir şekilde yalnızca tazminata mahkum edilmesini de talep hakkını haizdir.[1]
\r\nİcra Mahkemesi tarafından yapılacak olan tazminat yargılaması, genel hükümlere göre ve cezalandırma yargılamasından bağımsız olarak ancak yine ceza mahkemesi sıfatıyla yapılacaktır. Tazminat yargılamasının genel hükümlere göre yapılması beraberinde ispat külfetinin iddiada bulunanda, alacaklıda olması hususunu da getirmektedir. Nitekim yukarıda da belirttiğimiz üzere, kanun hükmü, itirazın gerçeğe aykırılığını ispat edebilen alacaklıya talepte bulunma imkanı tanımıştır.
\r\nAlacaklı, üçüncü kişinin itirazının gerçeğe aykırı olduğunu her türlü delille ispat edebilir:
\r\n"…üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunu davacı takip alacaklısı ispat etmelidir. Üçüncü kişinin beyanının (itirazının) aksi, İİK.’nun 68. Maddesinde sayılan belgelere bağlı olmaksızın her türlü delille ispat edilebilir…”
\r\nAlacaklının tazminat talebi de aynı şekilde 89/4 ve atıfla 338. madde hükümlerine bağlı kılındığından, İcra Mahkemesi'nde tazminat talebi de 3 aylık ve 1 yıllık hak düşürücü sürelere bağlı kılınmıştır. Ancak, tazminat sorumluluğu haksız fiil sorumluluğundan kaynaklandığı için, alacaklının genel mahkemede bu esasla tazminat isteyebileceği ve genel mahkemelerde yapacağı bu istem için TBK'nın ilgili zamanaşımı sürelerine tabi olduğu öğretide ve uygulamada kabul görmektedir.[2]
\r\nAlacaklının, davalı üçüncü kişiden isteyebileceği tazminat miktarı, 1. haciz ihbarnamesinde istenen miktarla sınırlı olup, üçüncü kişinin takip borçlusuna borcunun daha az olması halinde ise tazminat miktarı en fazla bu kadar olabilecektir:
\r\n"İİK'nun 89/4. maddesinde öngörülen tazminat, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanından kaynaklanan, haksız fiile dayalı bir taleptir. Tazminat miktarı 1. haciz ihbarnamesinde istenen miktarı aşamaz. Üçüncü kişinin takip borçlusuna daha az borçlu olduğu tespit edilmişse tazminat bu miktar kadardır." (T.C.YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİE. 2006/19147 K. 2006/22468 T. 28.11.2006)
İcra Ceza Mahkemesince tazminat yargılaması, genel hükümlere göre yapılacaktır. Bu anlamda, davalı üçüncü kişinin takip borçlusuna borcu olması halleri, HMK'nın ilgili hükümlerince incelenecek, gerektiği noktalarda bilirkişi, defter incelemesi gibi delillere başvurularak, üçüncü kişinin itirazının gerçeğe aykırı olup olmadığı belirlenecektir.
\r\nİcra Ceza Mahkemesince yapılacak yargılama neticesinde verilecek olan kararın cezaya ilişkin kısmına dair, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Kanun Yoluna ilişkin hükümler, tazminata ilişkin kısmına dair ise HMK'nın Kanun Yoluna ilişkin hükümleri uygulanacaktır. Tazminat yargılaması genel hükümlere göre yapılacağından, verilmiş olan hüküm maddi anlamda kesin hüküm teşkil edecektir.[3]
SONUÇ
\r\nAlacaklı, üçüncü kişinin haciz ihbarnamesine gerçeğe aykırı itirazı halinde, itirazın aksini ispatlamak koşuluyla, üçüncü kişinin cezalandırılmasını ve tazminata mahkum edilmesini talep edebilir. İcra Mahkemesi bu yargılamayı, cezalandırma istemini göz önünde bulundurarak, ceza mahkemesi sıfatıyla yapar. Cezalandırma istemine ilişkin, Ceza Hukukunun genel prensiplerine bağlı kalınarak inceleme yapan İcra Mahkemesi, tazminat yargılamasını ise genel hükümlere göre yürütür. İcra Mahkemesinin vereceği kararın cezaya ilişkin kısmı CMK'nın kanun yoluna ilişkin hükümlerine tabi iken, tazminata ilişkin kısmı HMK'nın kanun yollarına ilişkin hükümlerine tabidir.
\r\n
Avukat Nurgül ÖZTÜRK, 2018
\r\n\r\n[1] Prof. Dr. Ramazan ARSLAN; Borçlunun Üçüncü Kişide Bulunan Alacağının Haczi, Haczin Üçüncü Kişiye Bildirilmesi Ve Sonuçları (http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/2150/22315.pdf)
\r\n\r\n[2] Prof. Dr. Ramazan ARSLAN; a.g.e.
\r\n\r\n[3] Prof. Dr. Ramazan ARSLAN; a.g.e.
\r\nKişisel Veri Kavramı
\r\n\r\nKişisel verilerin korunması amacıyla 5237 Sayılı TCK’nın 135 ve 136. Maddelerinde düzenlenen kişisel verilerin kaydedilmesi, hukuka aykırı olarak verilmesi veya ele geçirilmesi suçları, kanunun “özel hükümler” başlıklı ikinci kitabının “kişilere karşı suçlar” başlıklı ikinci kısmının “özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar” başlıklı dokuzuncu bölümünde düzenlenmektedir. Yasanın sistematiğinden de açıkça anlaşıldığı üzere bu suç tipleriyle genel olarak kişilerin özel hayatı ve hayatın gizli alanı, özel olaraksa “kişisel veriler” korunmaktadır.
\r\nBu bağlamda kişisel veri kavramından ne anlaşılması gerektiği üzerinde durulmalıdır. Kişisel veri kısaca insana ait, bireyi tanımlayacak her türlü bilgi olarak tanımlanmaktadır. Bu alandaki temel metinlerden biri olan “Avrupa Topluluğu Veri Koruma Yönergesi”nin 2. Maddesine göre kişisel veri, “doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak bir gerçek kişi ile ilintili olabilecek ve onu belirlenebilir kılacak her türlü bilgi” olarak tanımlanmıştır.
\r\n6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun ‘Tanımlar’ başlıklı 3. Maddesinde ise kişisel veri kavramının “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi” ifade ettiği belirtilmiştir.[1]
Bu bağlamda 17.06.2014 tarihli 2012/12-510 Esas ve 2014/331 Karar sayılı Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararında, kişisel verilerin iki başlık altında toplanmasının mümkün olabileceği, birinci grupta insanın varoluşundan kaynaklanan kişiliğine ait bilgilerin, ikinci grupta ise teknolojinin gelişmesiyle insanın modern toplumda yer alması nedeniyle kendisine verilen ya da çeşitli hizmetlere ulaşmasında kullanılan bilgilerin yer aldığı ancak her iki grupta yer alan bilgilerin de kişisel veri olarak hukuk düzenindeki değeri ve korunması bakımından bir fark bulunmadığı belirtilmiştir. Kararda aynı zamanda kişisel verilerin mutlaka gizli olmasının zorunlu olmadığı belirtilmiş, gizli olmayan ve herkes tarafından bilinen kişisel verilerin de hukuka aykırı eylemlerden korunması gerektiğinin zira kişisel verilerin korunmasına ilişkin suçlarda korunan hukuki değerin “sır” olmadığı, verinin ilgilisinin kişilik hakları olduğunun altı çizilmiştir.[2]
\r\n\r\nKişisel Veri ve Sosyal Medya
\r\n\r\nTeknolojinin gelişmesiyle birlikte hayatımıza giren sosyal medya mecraları, hayatımızı kolaylaştırmışsa da yeni birçok hak ihlallerinin doğmasına sebebiyet vermiştir. Facebook, Twitter gibi sosyal medya mecralarında kişisel verilere ilişkin suçlar oldukça sık işlenir hale gelmiştir. Esasen hem bu sosyal medya mecralarının işlevi bakımından, hem de ceza hukukunun koruma görevini üstlendiği hukuki değer bakımından bu durum gayet normal bir hal almaktadır. Zira bu mecralar, kişinin sosyalleşmesi bağlamında kişiselliğini tanımlamak zorunda da bırakıldığı bir mecra olmaktan başka kişisel verilerin oldukça sık kullanıldığı, bu bağlamda da kişisel veriler bakımından hak ihlallerinin yoğunlaştığı mecralar da olmaktadır.
\r\n\r\nNetice itibariyle sosyal medya mecralarında kişisel verilerin kullanılması, kaydedilmesi, yayılması gibi fiiller değişik şekillerde tezahür edebilmektedir. Bu bağlamda söz konusu çalışmanın odak noktası “Facebook ve Twitter gibi sosyal medya mecralarında kişilerin bilgileri kullanılmak suretiyle sahte hesap açılmasının hangi suçlara vücut verebileceği” olup, söz konusu eylem hangi hususlarda hangi seçimlik harekete sebebiyet verir yahut hangi tipik suçlar bağlamında değerlendirileceği incelenecektir.
\r\n\r\nFacebook ve Twitter gibi sosyal medya mecralarında kişilerin bilgileri kullanılmak suretiyle sahte hesap açılmasının genel anlamda öncelikle TCK.nın 135 ve 136. Maddelerinde düzenlenen kişisel verilerin kaydedilmesi, somut olay bağlamında değişmekle birlikte yine kişisel verilerin ele geçirilmesi, yayılması gibi suçlara vücut vermesi sebepleriyle genel bağlamda bu iki suç tipinin üzerinde durulacaktır.
\r\n\r\nSuçlar ve Cezalar Hakkında, Beccaria’nın 1764 yılında, genelde insan hakları ve hukukun daha özelde ise ceza hukukunun ilkelerine dair yazdığı bir kitaptır. Yazıldığı dönemin sosyal ve siyasal atmosferi göz önüne alındığında, insan hakları temelli bir söylemle kaleme alınmış olması kitabı çağının ötesinde bir konuma yerleştirmektedir. Kitap genel olarak 46 bölüm şeklinde, her bölümde ceza hukukunun ayrı ayrı ilkelerine yer verilmek suretiyle kaleme alınmış olup, tüm bölümleri ayrı ayrı yazamasak da kitabın felsefesini oluşturan bölümler genel olarak şu şekildedir:
\r\n\r\n1.Cezaların Kökeni, 2.Ceza Verme Yetkisi, 3.Suçlar ve Cezalar Arasında Oran, 4.Cezaların Ölçüsünde Yanılgılar, 5.Cezaların Amacı, 6.Yasaların Yorumu, 7. Yasaların Anlamlarının Açık Olmaması 8.İşkence Hakkında 9.Tutuklama Üzerine 10. Ölüm Cezası Üzerine, 11.Cezaların Ilımlı Olmaları, 12.Başa Konulan Ödül Hakkında vs…
\r\n\r\nKitabın çağının ötesinde söylemler içermesi, ceza hukukunun temel ilkelerini bugün modern ceza sistemlerinde tanımladığımız şekliyle anlatması, modern ceza sistemleri bakımından önemlidir. Eser bu haliyle, insan hakları, daha özelde ise savunma hakkı temelli bir anlatım içeriğine sahiptir. Bu bağlamda, eserin bu felsefe üzerine kurulmuş olduğuna dair birkaç somut örneklem/alıntı yapmamız gerekirse;
\r\nEserin 2. Bölümü olan “Ceza Verme Yetkisi” başlıklı bölümünde “Bir insan üzerindeki bir başka insanın otoritesi, eğer kesin zorunluluktan kaynaklanmıyorsa, bu bir zorbalıktır.” Denmektedir. Yazar burada, yargıçların ceza verme hakkının ancak bir zorunluluk halinde meşru sayılabileceğini belirtip, bu zorunluluğu ise toplumsal sözleşmenin de zeminini oluşturan, toplumun bireylerinin, toplumun esenliği adına kendi haklarından feragat etme durumuna bağlıdır. Beccaria’ya göre, bu zorunluluk hem toplumsal sözleşmenin zeminini oluşturur hem de yargıçların ceza verme yetkilerini meşru bir hale getirir. Bölümün devamında, “Hukuk sözcüğünün güç sözcüğüne karşıt olmadığı gözlemlenmektedir. Ancak, birincisi, daha çok ikincisinin değişime uğramış bir biçimidir. Yani daha çok insandan oluşan topluluk yararına değişime uğramış biçimi. Adalet sözcüğüyle sadece bireysel çıkarları birleştiren zorunlu bağpı amaçlamaktayım. Bu bağı sağlama zorunluluğunu aşan bütün cezalar, doğaları gereği haksızdır, hukuka aykırıdır.” Demek suretiyle de bu düşüncelerini pekiştirir.
Eserin “Sonuçlar” başlıklı 3. Bölümünde “Suçlara ilişkin cezaları yalnızca yasalar belirler, Bu otoritenin kaynağı, toplumsal sözleşmeyle birleşmiş bütün toplumu temsil eden yasa koyucunun kendisidir.” Söylemlerine yer verilmiştir. Bu söylemlerin modern ceza sistemlerinin kabul ettiği ceza hukukunda kanunilik ilkesiyle paralel bir yanı vardır. Bu bağlamda, bu ilke henüz daha 18. Yy’da Beccaria tarafından net bir şekilde ele alınmıştır, ki Sami Selçuk da “Beccaria bu bölümde her şeyden önce suç hukukunun ve ceza yargılamasının insan hakları bildirilerine ve sözleşmelerine geçen ilkelerini ortaya koymaktadır. Bunlar, “yasasız suç olmaz:nullum crimen sine lege” ve “yasasız ceza olmaz:nulla poena sine lege” ilkeleridir.” Diyerek Beccaria’nın benimsediği ilkelere açıklık getirmiştir.
\r\n\r\nAynı bölümün devamında “Toplumsal sözleşmeyi(yasayı)çiğneyen birini yargılamak artık hükümdarın işi olamaz. Öyleyse olayın gerçek olup olmadığını belirleyecek, bu konuda çıkan uyuşmazlığı çözüp yargılayacak üçüncü bir kişinin olması gerekir.” Denerek, bugün dahi ülkemizde zaman zaman tartışma konusu edilen yargı erkinin yasama ve yürütmeden ayrılması gerektiğinin altı çizilmiştir. Yargının bağımsızlığının anlatıldığı bu bölümde yazar, yine çağının ötesinde bir bakış açısıyla fikirlerini açıklamıştır.
\r\n\r\nHer bir bölümde bu ilkelere ilişkin çok güzel, etkileyici demeçler olmasına karşın benim de en etkilendiğim bölüm “ölüm cezası üzerine” bölümünde yer alan şu söylemlerdir: “Genel iradenin yansıması olan ve insan öldürmekten tiksinen ve onu cezalandıran yasaların bu suçlardan birini bizzat kendilerinin işle(t)meleri ve tasarlayarak adam öldürmek eyleminden yurttaşları uzaklaştırmak için herkese açık yerde tasarlayarak cinayet işlemesini buyurmaları bana saçma bulunmaktadır.” Bugün dahi, idam cezasının gelip gelmemesi üzerine tartışan bir toplumun 300 yıl önce yaşamış bir düşünürün fikirlerine kulak vermesi gerekmektedir.
\r\n\r\nEser üzerine her bir bölüme ilişkin yazılacak birçok inceleme bulunmaktadır. Özellikle işkencenin hukuka ve insan doğasına ve ceza hukuku ilkelerine aykırılığı konusunda yazılmış olanlar bir teori ve fikir anlatımından öte, şiirsel ve edebi bir anlatıma da sahip olması bölümün eşsizliğini kanıtlamaktadır.
\r\n\r\nEser genel anlamda; modern hukuk ilkelerini 300 yıl önce anlatmış olması, bugünkü sistemlere ilham vermesi açısından özellikle ceza hukuku bağlamında doldurulamayacak bir yere sahiptir.
\r\n\r\nAvukat Nurgül Öztürk, 2017
\r\n","createdAt":1520590678323,"isDeleted":false,"urlName":"-suclar-ve-cezalar-hakkinda-uzerine-bir-inceleme","publishedAt":1520590779428,"author":"Av. Nurgül Öztürk","id":"5aa25f5694ddb55e4caebfeb"}],"paging":{"pageNumber":1,"pageSize":9,"hasPrevious":false,"hasNext":false,"totalCount":9,"totalPageCount":1,"pageStartIndex":1,"pageEndIndex":9}}}